ماستکتومی (Mastectomy) به معنای برداشتن تمام یا بخشی از پستان است که امروزه یک عمل جراحی رایج برای درمان یا پیشگیری از سرطان پستان می باشد. این عمل به دو نوع اصلی ماستکتومی کامل و جزئی تقسیم می شود. لازم به ذکر است انجام ماستکتومی بر عواملی همچون اندازه ، نوع و مرحله سرطان ، وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعات مختلفی اعم از انواع جراحی ماستکتومی ، دلایل انجام این نوع جراحی ، نحوه انجام و بهترین زمان انجام عمل تخلیه پستان می پردازیم پس با ما همراه باشید.
ماستکتومی چیست؟
امروزه سرطان سینه یکی از شایع ترین نوع سرطان شناخته شده که اکثر بانوان به این بیماری مبتلا می شوند و ماستکتومی یکی از روشهای درمان یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری است. ماستکتومی یک نوع عمل جراحی بوده که در آن تمام یا بخشی از سینه تخلیه می شود. لازم به ذکر است این روش برای افرادی که در مراحل اولیه سرطان سینه هستند ، روش درمانی به حساب می آید.
در ماستکتومی کامل ، تمام بافت پستان به همراه غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود و در ماستکتومی جزئی ، تنها بخشی یا توده ای از پستان که دچار سرطان شده از بین می رود. جراحی تخلیه پستان از انواع مختلفی تشکیل شده و به عوامل مختلفی مانند نوع و مرحله سرطان، وضعیت کلی سلامت بیمار و تشخیص جراح بستگی دارد.
انواع جراحی ماستکتومی
لازم به ذکر است این روش برای تمامی افرادی که به سرطان سینه مبتلا هستند ، مناسب نیست و باید با تشخیص و مشورت جراح انجام شود. به طور کلی ماستکتومی از انواع مختلفی برخوردار بوده که با توجه به وضعیت بیمار و نوع سرطان پستان یکی از روشهای ذکر شده در زیر انتخاب می شود:
- ماستکتومی کلی: در این روش تمامی پوست سینه ، نوک پستان و بافت های داخلی سینه برداشته می شود.
- ماستکتومی کامل یا رادیکالی : این روش به روش کلی شباهت بسیار زیادی داشته زیرا در این روش ، تمام بافت پستان به همراه برخی از غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود. این روش برای درمان سرطان پستان در مراحل پیشرفته یا وقتی که تومور بزرگ است مورد استفاده قرار می گیرد.
- ماستکتومی جزئی : این روش معمولا در مراحل اولیه سرطان انجام می شود. در این نوع تنها بخشی از پستان که شامل تومور بوده و بخشی از بافت سالم اطراف آن برداشته می شود.
- ماستکتومی دوطرفه : این نوع برای زنانی که در هر دو پستان سرطان دارند یا در معرض خطر بالای سرطان در پستان دیگر هستند، انجام می شود زیرا در این روش هر دو پستان به طور کامل حذف می شود.
- ماستکتومی محافظتی از پوست : بافت پستان ( نوک پستان و هاله اطراف آن) برداشته شده اما پوست پستان و گاهی نوک پستان حفظ می شود.
- ماستکتومی محافظتی از نوک پستان : این نوع جراحی در مواردی انجام می‌شود که تومور دور از نوک پستان قرار دارد زیرا نوک پستان حفظ می شود و تمام بافت پستان و بیشتر غدد لنفاوی زیر بغل برداشته می شود. لازم به ذکر است این روش برای افرادی که در مراحل ابتدایی سرطان قرار دارند و دارای سینه های متوسط هستند ، امکان پذیر بوده اما روش تضمینی جهت درمان یا پیشگیری از سرطان سینه محسوب نمی شود.
نحوه انجام ماستکتومی
ابتدا بیمار جهت انجام این عمل تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. سپس جراح یک برش افقی یا مورب روی سینه ایجاد کرده تا بافت سینه یا غدد را تخلیه کند. لازم به ذکر است با توجه به انواع عمل ماستکتومی که در بالا ذکر کردیم مقدار بافت برداشته شده به نوع عمل بستگی دارد که هر یک از انواع ذکر شده در بالا به یک نوعی انجام می شود. پس از برداشتن بافت ، جراح برش را با بخیه یا منگنه می بندد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به قرار دادن درن (لوله تخلیه) برای تخلیه مایعات اضافی باشد.
دلایل انجام ماستکتومی
جراحی برداشتن سینه و تخلیه غدد بنا به دلایل مختلفی انجام می شود که در این قسمت به برخی از مهمترین دلایل انجام این عمل اشاره می نماییم:
- درمان سرطان پستان
- پیشگیری از سرطان پستان
- کنترل و مدیریت عود سرطان
- برداشتن بافت غیرطبیعی
- بیماری پاژه پستان
- سرطان التهاب پوست بعد از شیمی درمانی
- مراحل اولیه سرطان پستان
- گزینه جایگزین به درمان های غیرجراحی مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی
عوارض ماستکتومی
عمل ماستکتومی با یکسری عوارض و مشکلات همراه بوده که در زیر به مهمترین عوارض این جراحی اشاره می نماییم:
- درد و ناراحتی
- تورم
- عفونت
- تجمع خون
- خونریزی
- تغییرات پوستی و بافتی
- مشکلات حرکتی
- تغییرات عاطفی و روانی
- خطر عود سرطان
- نقص در بافت پستان
- بروز چرک در محل برش
- آسیب به رشته های عصبی
- بروز زخم در زیر بغل
- احساس خستگی و ضعف
- درد و سفتی در شانه
- نفوذ یک عفونت باکتریایی
